Nhật Bản đồng tình với các biện pháp xử lý vụ PCI

Trả lời Lao Động sáng 4.12, Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Nguyễn Phú Bình cho rằng, viện trợ phát triển của Nhật Bản cho Việt Nam phần lớn là hiệu quả và Nhật Bản đồng tình với các biện pháp xử lý sự cố liên quan đến vốn ODA gần đây.

* Nhật Bản hiện đang là đối tác cung cấp ODA lớn nhất cho Việt Nam. Những vụ việc gần đây liên quan đến ODA Nhật Bản liệu có ảnh hưởng đến các cam kết ODA?

- Nhật Bản xác nhận ODA của Việt Nam về cơ bản được sử dụng hiệu quả. Có một số vụ việc có gây trở ngại, trong đó trước đây có PMU18, có liên quan đến ODA nhưng không phải vụ việc tham nhũng về ODA. Cơ quan pháp lý của VN đã điều tra làm sáng tỏ, và phía Nhật Bản cũng đã xác nhận ODA của Nhật Bản không bị xâm phạm và được sử dụng hiệu quả.

Thực tế, phía Nhật Bản không giao tiền ODA cho Việt Nam quản lý mà do Ngân hàng JIBIC giữ, sau khi DN Việt Nam trúng thầu, thực hiện và hoàn thành dự án, được nghiệm thu thì Nhật Bản mới rót vốn. Do đó, không có chuyện xâm phạm tiền ODA Nhật Bản cung cấp.

Sự cố sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ là sự cố đáng tiếc. Nhờ hợp tác thiện chí của hai bên, đến nay việc xử lý đã xong. Hiện nay, công trình đó đã được tiếp tục. Chính phủ và nhân dân hai nước đều quan tâm và thấy đáng tiếc về vụ việc, coi đây là bài học lớn.

Gần đây, có vụ việc PCI gây xôn xao dư luận. Phía Nhật trông đợi xem ta xử lý như thế nào. Tuy nhiên, việc xử lý phải có sự phối hợp qua con đường ngoại giao, với những thủ tục pháp lý nhất định. Hiện nay, thủ tục pháp lý đã hoàn tất, phía Nhật đã giao hồ sơ cho ta.

Tháng trước, lãnh đạo TPHCM đã đình chỉ quan chức được nêu tên trong lời khai. Các biện pháp đó đã được phía Nhật Bản đánh giá cao. Vụ việc này vẫn đang tiếp tục.

Qua tiếp xúc với phía Nhật, lãnh đạo của ta tỏ thái độ kiên quyết xử lý vì vụ việc không chỉ liên quan đến Nhật Bản, mà còn là tính minh bạch trong môi trường đầu tư và quan hệ quốc tế của ta. Sự việc chắc chắn sẽ không thể kéo dài. Tôi tin Việt Nam sẽ có kết luận sớm.

* Riêng vụ PCI ảnh hưởng tới ODA cho Việt Nam như thế nào?

- Dư luận Nhật Bản có bức xúc. Môi trường pháp lý của nước này rõ ràng, vụ này làm vẩn đục môi trường pháp lý của họ nên họ yêu cầu ta phối hợp xử lý sớm. Tôi tin rằng, việc này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến ODA. Họ chỉ bức xúc khi ta không tỏ thái độ. Còn khi ta tỏ thái độ rồi, họ sẽ cùng hợp tác.

ODA là vốn vay, ngay cả viện trợ không hoàn lại cũng phải sử dụng hiệu quả, đúng mục đích, không mập mờ, huống hồ đây là vốn phải trả nợ. Trách nhiệm của chúng ta là để nguồn vốn không bị thất thoát.

Tôi đã có trao đổi với đại diện chính quyền Nhật Bản, kể cả tiếp xúc báo chí Nhật. Phía Nhật cũng xác nhận quan điểm hiện nay của VN là đúng và mong phối hợp xử lý tốt.

Sự kiện này nói không nghiêm trọng là không đúng, nhưng đây chỉ là hiện tượng cụ thể, đơn lẻ trong khi vốn hơn 1 tỉ USD là có hiệu quả. Vấn đề tồn tại chủ yếu liên quan đến môi trường thể hiện sự minh bạch lớn hơn, trong đấu thầu, xét thầu, đảm bảo không có vấn vương cho nhà đầu tư nước ngoài.

* Năm nay, điều tra của phía Nhật cho thấy doanh nghiệp Nhật đánh giá tiêu cực về môi trường đầu tư ở Việt Nam, khác hẳn với mọi năm. Đại sứ có bình luận gì?

- Khi tiếp xúc với DN tại Nhật Bản cũng như giới khoa học, họ đều đánh giá tích cực môi trường đầu tư tại Việt Nam. Các DN Nhật cho biết, Việt Nam luôn là địa điểm đầu tiên mà các DN Nhật nghĩ đến. Vào thời điểm này, khi rộ vấn đề này khác, họ có nêu lên quan ngại về môi trường đầu tư. Tuy nhiên, rõ ràng, môi trường pháp lý của Việt Nam đã tiến bộ hơn.

Cải cách hành chính tự chúng ta cũng thấy không hài lòng, nhưng đã tốt hơn. Có những nơi những lúc, môi trường đầu tư của chúng ta vẫn còn cản trở. Trong 10 tháng nhận nhiệm, tôi đã được phía Nhật phản ánh có trường hợp DN trình dự án đợi 2 năm liền nhưng chưa được cấp phép. Hay trong công tác giải phóng mặt bằng, chỉ đồng ruộng thôi nhưng cũng vướng.

Phía Nhật cũng phản ánh về một vài vướng mắc về cơ chế điều hành công ty, hoặc đình công ở Việt Nam không đúng trình tự pháp lý. Đó là những vấn đề các tổ chức kinh tế Nhật Bản lo lắng nhất. Họ viết thư cho Bộ trưởng Công Thương, Thủ tướng, đề nghị giải quyết các vấn đề này.

Lạm phát cũng là điều họ quan ngại. Phía Nhật đánh giá cao các biện pháp điều hành vượt qua lạm phát, những biện pháp ta thực hiện cũng là những giải pháp họ đã áp dụng trong trường hợp tương tự.

Chúng tôi đã phản ánh kịp thời các lo lắng của doanh nghiệp Nhật để các bộ, ngành trong nước cùng giải quyết.

- Xin cảm ơn Đại sứ
Mỹ Hằng thực hiện