CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN

CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN :

1. Học thuyết triết học xã hội và chính trị do Mac (K. Marx) và Enghen (F. Engels) xây dựng, được Lênin áp dụng vào những điều kiện lịch sử mới. Về mặt học thuyết, CNCS hay chủ nghĩa xã hội khoa học cũng đều có nghĩa như nhau. Trên cơ sở nghiên cứu sự vận động của lịch sử loài người nói chung, sự vận động của xã hội tư bản nói riêng, Mac và Enghen đã chỉ rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là kẻ đào huyệt chôn chủ nghĩa tư bản và là người sáng tạo ra một xã hội mới - xã hội cộng sản, trong đó chế độ tư hữu bị xoá bỏ, chế độ công hữu được xác lập, không còn những đối kháng giai cấp và chế độ người bóc lột người, trong đó sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người.

CNCS thay thế chủ nghĩa tư bản là do kết quả của cách mạng vô sản thắng lợi và nền chuyên chính vô sản được thiết lập. Trong "Phê phán cương lĩnh Gôtha", Mac và Enghen viết: "Giữa xã hội tư bản chủ nghĩa và xã hội cộng sản chủ nghĩa là một thời kì cải biến cách mạng từ xã hội nọ sang xã hội kia. Thích ứng với thời kì ấy là một thời kì quá độ chính trị trong đó nhà nước không thể là cái gì khác hơn là chuyên chính cách mạng của giai cấp vô sản".

Mac và Enghen đồng thời cũng chỉ rõ, hình thái xã hội cộng sản có hai giai đoạn phát triển: giai đoạn thứ nhất là giai đoạn mà xã hội mới xây dựng vừa thoát ra từ xã hội tư bản. Vì thế về mọi phương diện, xã hội ấy còn mang những dấu vết của xã hội cũ, xã hội đẻ ra nó, xã hội tư bản. Giai đoạn này được gọi là giai đoạn xã hội chủ nghĩa, hay chủ nghĩa xã hội, giai đoạn thấp của CNCS. Nguyên tắc phân phối trong giai đoạn này là nguyên tắc phân phối theo lao động. Giai đoạn thứ hai của CNCS là giai đoạn xã hội cộng sản đã phát triển trên cơ sở riêng của nó, giai đoạn cao của CNCS. Trong giai đoạn này cá nhân không còn bị phụ thuộc một cách nô lệ vào sự phân công, sự đối lập giữa lao động chân tay và lao động trí óc không còn; lao động trở thành nhu cầu bậc nhất của đời sống; lực lượng sản xuất cũng tăng lên cùng với sự phát triển mọi mặt của cá nhân, nguồn của cải dồi dào. Theo Mac và Enghen, chỉ trong giai đoạn này, xã hội mới có thể thực hiện nguyên tắc phân phối của xã hội cộng sản: làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu. Và cũng chỉ trong giai đoạn này mới tạo ra được những điều kiện cho sự phát triển toàn diện của cá nhân, các nguyên tắc của đạo đức cộng sản mới được khẳng định.

2. CNCS hay chủ nghĩa xã hội với tư cách khoa học là một trong ba bộ môn hợp thành chủ nghĩa Mac, bên cạnh hai bộ môn khác là triết học (chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử) và kinh tế học chính trị. Nội dung của bộ môn này là nghiên cứu về thực tiễn và tổng kết kinh nghiệm phong trào đấu tranh cách mạng và xây dựng của giai cấp công nhân các nước trên toàn thế giới, trên cơ sở các nguyên lí triết học và kinh tế học chính trị của chủ nghĩa Mac - Lênin. Xt. Chủ nghĩa Mac.